Ayak Mantarı

Ayak Mantarı Nedir? Belirtileri Ve Tedavisi Nelerdir?

Ayak mantarı, Tinea Pedis olarak bilinen bulaşıcı bir mantar hastalığıdır. Ayak parmakları arasında, topuklarda, ayak tırnaklarında vb. oluşabilir. Mantar bulaşıcıdır ve kısa veya uzun vadede tekrar ortaya çıkabilir.

Mantarın belirtileri ve tedavisi hakkında bilgi verirken,  mantardan nasıl uzak duracağınızı belirten bazı önerilerde de bulunuyor olacağız.

Ayak Mantarı Nedir?

Cildinizde, saçınızda ve tırnaklarınızdaki ölü hücrelerde yaşayan küf benzeri mikropların neden olduğu bir cilt enfeksiyonudur . Ayaklarınızda 80’den fazla mantar türü vardır. Bu, vücudun diğer bölümlerinde bulunan mantar çeşitlerinden çok fazladır. Ancak bu mantarların çoğu zararlı değildir.

Ayak mantarı (Tinea Pedis), genellikle ayak parmakları arasında büyüse de, ayak tabanlarına ve ayak tırnaklarına yayılabilir. Ayağınızı kaşıdıktan sonra koltuk altlarınız veya kasıklarınız gibi vücudunuzun diğer kısımlarına dokunursanız, oraya da bulaşabilir.

Mantar, sporcu ayağı ya da atlet ayağı olarak da bilinmektedir. Sporla uğraşanlarda ya da sporcularda daha sık görüldüğü için bu ismi almıştır. Ancak hemen hemen herkeste görülebilir.

Tırnak mantarı (Onikomikoz) ile karıştırılsa da birbirinden farklıdır. Ancak mantar temas ettiği bölgeyi etkilediği için, ayak ya da tırnakta görülebilir.

ayak mantarı

Ayak Mantarı Neden Olur?

  • Ayak mantarına; deride, saçta ve tırnaklarda Dermatofit adı verilen mantarlar neden olur. Yaşadıkları ortam ısındığında ve nemlendiğinde kontrolden çıkarak, semptomlara neden olmaya başlarlar.
  • Kalın ve sıkı ayakkabılar ayak parmaklarını sıkarak, mantarın gelişmesi için ideal koşullar yaratır. Uzmanlar, ayakları en çok ısıtan ve nemlendiren plastik ayakkabıların, deri veya kanvas gibi diğer malzemelerden yapılanlara göre sporcunun ayağını daha fazla rahatsız ettiğini söylüyor.
  • Çoraplar nemliyse ve ayaklar sıcaksa, sporcu ayağı oluşma riski daha yüksektir. Enfekte olmayan bir kişi,  mantar olan birinin enfekte bölgesine dokunduğunda ortaya çıkabileceği gibi, doğrudan cilt teması yoluyla da bulaşabilir.
  • Mantarların; kontamine yüzeyler, giysiler, çoraplar, ayakkabılar, çarşaflar ve havlular yoluyla insanları enfekte edebilir.
  • Ayak mantarı genellikle yüzme havuzları ve ortak duşların bulunduğu yerlerde bulabilir.
  • Zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişiler, atlet ayağı geliştirmeye daha yatkındır.

Ayak Mantarı Belirtileri Nelerdir?

Ayak mantarının belirtileri, birden farklı durumda ortaya çıkar. Çoğunlukla zararsız olsa da, yine de bazı durumlarda hastaneye gidip uzman bir doktora muayene olunmalıdır.

Mantarın en sık görülen semptomu, ayak parmakları veya ayak tabanları arasında çatlamış derinin soyulmasıdır. Mantarın diğer belirtileri şunlardır;

  • Ayaklarda kaşıntı,
  • Cildin kızarması
  • Ayakların su toplaması
  • Ayak tırnaklarında renk değişikliği veya kalınlaşma (mantar tırnaklara yayılırsa)
  • Yanma hissi
  • Kırık, pullu cilt
  • Kötü bir koku
  • Ayak tabanlarında kepeklenme

Ayak Mantarı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Enfeksiyonun doğasına ve ciddiyetine bağlı olarak tedaviler değişebilir. Reçetesiz satılan tedavilerin çoğu, en iyi ihtimalle minimum düzeyde etkilidir. Ancak neredeyse hiçbiri kalıcı bir tedavi sağlamamıştır. Bu kötü sonuçların ana nedeni, mantar enfeksiyonunun tırnak veya tırnak yatağının derinliklerinde kalması ve topikal ilaçların bu derinliğe nüfuz etmede büyük zorluk yaşamasıdır. Bir mantar, hem tırnak plağına hem de tırnak yatağına nüfuz ederek tüm tırnak boyunca ilerleyebilir.

Her hasta vakası birbirinden farklıdır. Bu nedenle sizin için en iyi tedavi seçeneğini bulmak için doktorunuza danışmalısınız. Podolog ya da Dermatolog’un uyguladığı tedaviler şunlar olabilir;

  • Topikal veya oral ilaç ve Debridman (cerrahi operasyonla mantarın çıkarılması).
  • Enfekte tırnağın geçici olarak çıkarılması
  • Kalıcı olarak çıkarma (ilaç işe yaramazsa gerekli olabilir)

Oral ve topikal ilaçlar üç ay boyunca alınmalıdır. Yeni ve sağlıklı tırnağın büyümesi yaklaşık dokuz ay sürer. Mevcut araştırmalar, popülasyonun çok küçük bir yüzdesi için oral antifungal ile bazı istenmeyen yan etkiler olduğunu göstermektedir.

Ancak bunlar genellikle ilaç bırakıldıktan sonra görülmektedir. Reçeteli alınan bir tırnak cilası, genellikle oral ilaçlardan daha az etkilidir ve en iyi şekilde sınırlı bir mantar enfeksiyonu ile kullanılır.

Ayak mantarı evde tedavi edilebilir. Bunun için eczaneden satın alabileceğiniz bazı ilaçları, kremleri ya da spreyleri kullanabilirsiniz.

Reçetesiz satılan mantar kremleri, spreyler veya tozlar, mantar hafifse sorunu çözebilir. Daha ciddi enfeksiyonlar, topikal  mantar ilaçları (cilde uygulanan) veya hap şeklinde reçeteli ilaçlara ihtiyaç duyabilir.

Ne kullanırsanız kullanın, döküntü iyileşiyor gibi görünse bile tedaviye mutlaka önerilen süre boyunca devam edin. Aksi halde, enfeksiyon geri gelebilir. Bazı insanlar bunun olmasını önlemek için, düzenli olarak ilaçlı ayak tozları ve spreyler kullanır.

Etkilenen bölgeye birçok reçetesiz Antifungal ilaç uygulanabilir. Bu kremler, günde en az bir kez, az miktarda ancak düzenli olarak kullanılmalıdır. Uygulama, ayağınızın altını tamamen kaplayacak şekilde olmalıdır.

Ayaklarınızı temiz ve kuru tutmak önemlidir. Nefes alabilen polyester gibi sentetik liflerden yapılmış, nemi emen çoraplar giyin.

Mümkünse, gece boyunca kurumasını sağlamak için ayakkabı ve spor ayakkabıların iç tabanlarını çıkarın.

Ayakkabı ve çoraplarınızın içini talk pudrası veya Desenex gibi ilaçlı bir pudra ile tozlamak nem seviyesini düşürmeye yardımcı olacaktır.

Bir seferde bir veya iki gün kurumasını sağlamak için farklı çift ayakkabılar giyin.